Valt het je op dat je broer soms heftig reageert? Is hij de ene keer heel blij en dan weer heel boos? Valt jouw zus de kleinste details op en trekt zij veel aan van de gevoelens van anderen? Of misschien herken je het bij jezelf? Het kan wijzen op hoogsensitiviteit. Je leest hier meer over wat hoogsensitiviteit precies is en hoe je het kunt opmerken.
Wat is hoogsensitiviteit?
Iemand die hoogsensitief is, ervaart prikkels, gevoelens en veranderingen extra sterk. Het wordt daarom ook wel hooggevoeligheid genoemd. Prikkels komen bij hoogsensitieve kinderen harder binnen, waardoor ze sneller overprikkeld kunnen raken. Ook beleven ze situaties en emoties intenser, gevoelens van zichzelf én van anderen. Ze merken de stemming van anderen goed op en merken dus snel of iemand ergens mee zit.
Zo’n 15 tot 20% van de kinderen heeft hoogsensitieve kenmerken. Hoogsensitiviteit is geen stoornis, het is een karaktereigenschap dat in het DNA is verankerd. Daardoor wordt het ook wel een temperament genoemd. De meeste hoogsensitieve kinderen hebben een geremd en rustig temperament. Extra gevoelig zijn is in principe geen probleem. Het kan alleen wel zorgen voor problemen, doordat je sneller overprikkeld of moe kan worden van situaties met veel prikkels.
Hoe merk je hoogsensitiviteit op?
Hoogsensitiviteit is iets wat zich vooral ‘van binnen’ afspeelt. Maar je kunt het ook aan iemand of aan jezelf opmerken dat prikkels sterk binnenkomen. Onderverdeeld in de verschillende zintuigen kun je het volgende merken:
- Horen: je functioneert slecht in een luidruchtige omgeving of wordt er snel moe. Misschien doe je wel letterlijk je handen voor jouw oren. Daarnaast vind je rustige spelletjes fijner.
- Zien: je hebt oog voor detail en ervaart licht sneller als fel. Ook kan je moe worden van het zien van veel prikkels, bijvoorbeeld door knipperende lampen, een drukke video en veel mensen.
- Ruiken: geuren ruik je extra sterk. Zo merk je stank snel op, maar ruik je het ook als er een bos bloemen in een ruimte staan. Je kunt onpasselijk worden van bepaalde geuren, zoals zweet of een bepaalde parfum.
- Proeven: je ervaart smaken sterk en sommige smaken of texturen van eten kan je lastig verdragen.
- Tast: door gevoelige tastprikkels heb je een lage pijngrens. Ook kan je, meer dan anderen, last hebben van kriebelende truien, naden in sokken of kledingmerkjes in een kraag. En is je kleding nat of vol zand, dan wil je snel andere kleren aantrekken.
Los van, of samenhangend met, de zintuiglijke ervaringen kun je merken dat je:
- Heftig op prikkels reageert. Je schrikt bijvoorbeeld snel of bent snel van slag.
- Heftig reageert op veranderingen.
- Niet van grote verrassingen houdt.
- Oog hebt voor het gevoel van anderen en dat anderen het gevoel hebben dat je hun gedachten kan lezen.
- Moeite hebt met het gevoel van afwijzing en falen. Dat komt enerzijds doordat je dat gevoel intens ervaart en anderzijds doordat je erg perfectionistisch bent.
- Een scherpzinnig gevoel van humor hebt.
- Moeilijkere woorden gebruikt dan leeftijdsgenootjes.
- Erg nieuwsgierig bent en veel en diepzinnige, beschouwende vragen stelt.
- Erg bedachtzaam bent. Meer dan leeftijdsgenoten, denk je eerst na voor je iets doet en kijk je bijvoorbeeld eerst of het veilig is voor je op een klimrek of in een boom klimt.
- Soms moeilijk in slaap kan komen na een intensieve of opwindende dag.
Herken je veel van deze kenmerken bij jouw broer of zus of bij jezelf en wil je weten of dit wijst op hoogsensitiviteit? Je kunt dan een HSP test voor kinderen invullen. Deze staan op verschillende websites. Het resultaat van zo’n test is niet 100% betrouwbaar, maar kan je wel houvast bieden en inzicht geven.
Het ‘label’ op zich hoeft ook niet belangrijk te zijn. Wel is het fijn dat je hierdoor jezelf of je broer of zus beter leert begrijpen. Je kunt rekening houden met wat je broer of zus ervaart en hem of haar hierin ondersteunen. Ook kunnen andere mensen jou beter leren begrijpen, als jij hoogsensitief bent. Daardoor kan je helpen bij het leren omgaan met de hooggevoeligheid en om gebruik te maken van de positieve kanten van deze eigenschap. Het heeft namelijk hele mooie voordelen.
De voordelen van hoogsensitiviteit bij kinderen
Hooggevoelige kinderen zijn heel empathisch, doordat ze andermans gevoelens goed opmerken. Ze hebben oog voor anderen, kunnen goed rekening met hen houden en zijn attent. Deze kinderen zijn behulpzaam en fijne gesprekspartners. Daardoor vinden anderen hen vaak fijne personen en is het bijvoorbeeld fijn om met hen samen te werken.
Hoogsensitieve kinderen zijn eerlijk en vinden het fijn als anderen dat ook zijn. Daardoor komen ze hun afspraken na. Ze zijn trouw en oprecht.
De intense beleving zorgt ervoor dat hoogsensitieve kinderen enorm kunnen genieten en blij kunnen zijn. Misschien geniet jouw broer of zus bijvoorbeeld intens van mooie muziek of houdt hij of zij enorm van een bord pasta. Ze kunnen daardoor helemaal opgaan in een situatie.
Tot slot zijn hoogsensitieve kinderen vaak creatief. Het zijn creatieve talenten en beelddenkers. Op jonge leeftijd kunnen ze daardoor al mooie dingen creëren, maar ook in hun toekomst kunnen ze deze eigenschap heel goed benutten.
Meer weten over hoogsensitiviteit
Denk je dat jouw broer of zus hoogsensitief is of dat jij dit zelf bent en wil je hier meer over weten? Bespreek dit met je ouders en ga samen in gesprek met een professional. Denk aan de huisarts, het wijkteam, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in jouw buurt of een hulpverlener die al bij jullie gezin betrokken is. Zij helpen je verder.
Terug naar het overzicht
